ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ: 1 ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ ΤΟΥ 2008...

ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΠΜΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Σε σχέση με άλλες μορφές συγκρουσιακής πολιτικής, η εξεγερσιακή διαμαρτυρία προκαλεί τα πλέον αντιφατικές συναισθήματα. Χωρίς τις πολύπλευρες οργανωτικές προϋποθέσεις και τις απαραίτητες επιμελητείες άλλων, περισσότερο διαδεδομένων μορφών, η εξεγερσιακή βία αποτελεί ταυτοχρόνως την πλέον ορατή και φορτισμένη διεκδικητική έκφανση όσο και τη δυσκολότερα διατηρήσιμη. Δεν πρόκειται για παράδοξο. Η βιβλιογραφία καταγράφει μια μακρο-ιστορική τάση υποχώρησης των βίαιων μορφών pari passu με την ενδυνάμωση του κρατικού κατασταλτικού μηχανισμού και την ανάδυση διεκδικητικών εναλλακτικών που βασίζονται στη διαπραγμάτευση: πρακτικές όπως διαπληκτισμοί, εκδικητικές επιθέσεις, πυρπολήσεις κ.ά. παραχωρούν τη θέση τους στην ενυπόγραφη διαμαρτυρία, τις ειρηνικές διαδηλώσεις, τις διαβουλεύσεις.

Εντούτοις οι βίαιες εξεγερσιακές δράσεις παραμένουν, και προσφάτως πολλαπλασιάζονται. Οι αμερικανικές και βρετανικές μητροπολιτικές ταραχές της τελευταίας δεκαπενταετίας, η έκρηξη των Γαλλικών banlieues το 2005, και βεβαίως η ελληνική εξέγερση του Δεκεμβρίου του 2008 αποτελούν γλαφυρές εικονογραφήσεις του φαινομένου.

►Ποιά η πολιτική σημασία αυτών των εκρήξεων
και πώς αποτιμώνται οι εκβάσεις τους;

►Γιατί και πώς άνθρωποι εξοικειωμένοι με τις κατηγορικές κοινωνικές τους οριοθετήσεις ξαφνικά υιοθετούν μορφές εξεγερσιακής βίας, και στην συνέχεια (κάποτε εξίσου απότομα) επιστρέφουν σε πρότερες «ειρηνικές» σχέσεις και διεκδικητικές ρουτίνες;

Ένα χρόνο μετά την εξέγερση του Δεκεμβρίου του 2008, το διεθνές συνέδριο που οργανώνει ο Κύκλος Συγκρουσιακής Πολιτικής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου υπό την αιγίδα του ΠΜΣ Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας και της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης με τη συμμετοχή κορυφαίων μελετητών του πεδίου της συγκρουσιακής πολιτικής και των κοινωνικών κινημάτων από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ προσεγγίζει τις εξεγερσιακές συλλογικές δράσεις σε συγκριτική-θεωρητική προοπτική: θέτει θεωρητικά κρίσιμα ερωτήματα προσδοκώντας θεωρητικά σημαίνουσες απαντήσεις.
Το θέμα είναι βεβαίως πολιτικά και κανονιστικά φορτισμένο. Οι περισσότερες αναλύσεις εξακολουθούν να προσλαμβάνουν τις βίαιες εξεγερσιακές δράσεις μέσα από ιδεολογικά πρίσματα, εξιδανικεύοντας ή, πιο συχνά, δαιμονοποιώντας τις ως απεχθείς ψυχοπαθολογικές δυσλειτουργίες. Όμως οι πιο διορατικές έρευνες υποδεικνύουν πως γίνονται καλύτερα αντιληπτές ως προϊόντα της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στους διεκδικητές και τον κατασταλτικό μηχανισμό. Συναφώς, η βία δεν αντανακλά τόσο την υλοποίηση εμπεδωμένων πεποιθήσεων (ιδέες) αυτόνομων κινήτρων, παρορμήσεων ή δομών ευκαιριών (συμπεριφορές), όσο την αλληλεπίδραση διεκδικητών και του θεσμικού τους περιβάλλοντος: σχεσιακές ανταλλαγές που ενέχουν τόσο ορθολογιστική διαπραγμάτευση όσο και στρατηγική δημιουργικότητα.

Φιλοδοξώντας μια αποτίμηση του πρόσφατου κύματος εξεγερσιακής συλλογικής δράσης στην ιστορική και γεωγραφική του ιδιαιτερότητα (Ελλάδα, Γαλλία, Βρετανία και, χρόνου επιτρέποντος, ΗΠΑ), αποσκοπούμε στη σύγκριση και σύνθεση αναλύσεων συγκρουσιακών επεισοδίων σε διαφορετικά χωροχρονικά πλαίσια συνδυαστικά με την προώθηση της θεωρητικής συζήτησης αξιολογώντας, επικυρώνοντας ή διαψεύδοντας υφιστάμενες θεωρητικές προσεγγίσεις.

Στο πλαίσιο αυτό το συνέδριο αποσκοπεί να φωτίσει μια σειρά από αλληλένδετες διαστάσεις:

I. Ταυτότητα/ Κύρια χαρακτηριστικά: Ποια ήταν τα ακριβή κοινωνικά και πολιτικά χαρακτηριστικά των πρόσφατων εκρήξεων και πώς αντιπαραβάλλονται με την εμπειρία άλλων ιστορικών συγκυριών; Ακολουθώντας τη διαδεδομένη, δισδιάστατη χαρτογράφηση βίαιων συλλογικών φαινομένων του Tilly (ως συναρτήσεων της έκτασης των καταστροφών και του βαθμού συντονισμού), σε ποιους τύπους εντάσσονται οι υπό-εξέταση περιπτώσεις και ποιοι παράγοντες εξηγούν τη διαφοροποίηση; Είναι δυνατόν να ενδυναμωθεί η τυπολογία με την ενσωμάτωση επιπλέον διαστάσεων όπως η βαρύτητα ειδικών πολιτικών αιτημάτων (και γενικού προσανατολισμού), η φύση των συναφών κατηγορικών οριοθετήσεων, κτλ;

II. Δομή και συγκυρία: Σε όλες τις περιπτώσεις που μας ενδιαφέρουν μια βιαιοπραγία κατά κανόνα εκ μέρους του
κατασταλτικού μηχανισμού λειτούργησε ως ο καταλύτης αλυσιδωτών αντιδράσεων. Όμως ποιες οι «δομικές προϋποθέσεις» αυτής της εξέλιξης; Ποιος ο ρόλος παραγόντων όπως η εργασιακή επισφάλεια, η ανάπτυξη ενός νέου κοινωνικού περιθωρίου μεταναστών, ή η κατάρρευση παραδοσιακών κοινωνικών και πολιτικών δικτύων αλληλεγγύης; Επιπλέον: Τι συνάγεται για τη συστηματική αλληλεπίδραση μεταξύ της αστυνομίας και του «εξεγερμένου πλήθους»; Αποτελούν οι πρόσφατες ταραχές απλά «ατυχήματα» στιγμιαίες και ακούσιες «υπερβάσεις καθήκοντος» στο πλαίσιο της εμπεδωμένης αποτρεπτικής αστυνόμευσης, ή μήπως γινόμαστε μάρτυρες μιας πιο συστηματικής παλινδρόμησης στις επιθετικές κατασταλτικές πρακτικές των δεκαετιών 1970 και 1980;

III. Συγκρουσιακά ρεπερτόρια και εκβάσεις: Είναι σωστό να υποστηρίζεται ότι οι πρόσφατες εξεγερσιακές πρακτικές επιφέρουν ανανέωση του συγκρουσιακού διεκδικητικού ρεπερτορίου και, αν είναι έτσι, θα μπορούσε αυτό να εκληφθεί ως παραδειγματικό (modular); Με ποιους τρόπους η στρατηγική-εργαλειακή δράση σχετίζεται και αλληλεπιδρά με βιωματικά κίνητρα και ποιοι παράγοντες μας βοηθούν να κατανοήσουμε τις διαφορές μεταξύ των περιπτώσεων; Πώς μπορεί να αποτιμηθεί η αποτελεσματικότητα των διάφορων διεκδικητικών ρεπερτορίων και πώς η βία σχετίζεται με την παρεμπόδιση και τη σύμβαση;

IV. Διαδικασίες πλαισιώσεων και προγραμματικός Λόγος: Πώς αντιμετωπίστηκαν οι εξεγέρσεις από τις θεσμικές πολιτικές δυνάμεις (κόμματα, συνδικάτα, ομάδες στην κοινωνία πολιτών) και
πώς τα ίδια τα εξεγερσιακά υποκείμενα εξέφρασαν και πλαισίωσαν τα αιτήματά τους; Υπήρξαν οι οντολογικές αφηγήσεις που υιοθετήθηκαν εκδοχές πραγματικών αξιακών μετασχηματισμών
ή μήπως εξακολούθησαν να εδράζονται σε παραδοσιακά σχήματα και προσλήψεις;

---------------------------------------------

Το συνέδριο θα διεξαχθεί στην Αθήνα, κατά το πρώτο 20ήμερο του Δεκεμβρίου 2009. Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλουν τίτλο και περίληψη εισήγησης (μέχρι 400 λέξεις) όχι αργότερα από την 1η Οκτωβρίου 2009 στην ηλεκτρονική διεύθυνση ssefer@panteion.gr.Οι προτάσεις θα αξιολογηθούν ανώνυμα από συναδέλφους με ευθύνη της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου.