Η νίκη στην υπόθεση «χαράτσι». Του Γιώργου Αγγελόπουλου

Στην πρόσφατη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής πραγματοποιήθηκε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση ανάμεσα στη βουλευτή Λάρισας Ηρώ Διώτη και στον πρόεδρο της ΔΕΗ Αρθούρο Ζερβό. Ο κ. Ζερβός, απαντώντας σε ερώτηση της κ. Διώτη σχετικά με περιπτώσεις όπου υπήρξε διακοπή ηλεκτροδότησης, διευκρίνισε ότι οι εν λόγω διακοπές οφείλονται σε σύγχυση, χάος με τις επαναληπτικές νομοθετικές ρυθμίσεις και στην ύπαρξη προηγούμενων απλήρωτων λογαριασμών και όχι στη μη πληρωμή του «χαρατσιού». Πιστοποίησε δηλαδή αφενός την αδυναμία εφαρμογής μιας παράλογης νομοθεσίας και αφετέρου τη νίκη των πολιτών που εναντιώθηκαν σε αυτήν.

Αν κάτι μένει όρθιο μέσα σε όλα όσα γύρω μας διαλύονται, καταρρέουν και καίγονται είναι η βεβαιότητα των δικών μας δυνατοτήτων. Δυνατοτήτων που με τον πιο απτό τρόπο έγιναν αντιληπτές στο φιάσκο με το λεγόμενο «χαράτσι», δηλαδή το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών (Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε.). Χρειάστηκαν μόλις τρεις μήνες προσπαθειών σε πανελλαδικό επίπεδο και το πολυδιαφημισμένο «χαράτσι» κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Τι να θυμηθούμε; Τις δηλώσεις ότι επίκεινται διακοπές ρεύματος σε ολόκληρα χωριά; Την καθημερινή τρομοκρατία από ορισμένα πανελλαδικής εμβέλειας ΜΜΕ που συνεχώς ανέφεραν περιστατικά διακοπής της ηλεκτροδότησης; Τις σαδιστικής έμπνευσης αναλύσεις ορισμένων τηλεπαρουσιαστών αναφορικά με τις «χιλιάδες που θα βρεθούν χωρίς ρεύμα»; Τον συναγωνισμό ψεύδους ανάμεσα σε υπηρεσιακούς και κυβερνητικούς παράγοντες για το ποιος θα χαμηλώσει παρακάτω τον αριθμό όσων δεν πλήρωναν το «χαράτσι»; Είχαμε φτάσει μέχρι και να ακούσουμε ότι το 91% των καταναλωτών πλήρωσε την πρώτη δόση του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε!

Οι συλλογικές προσπάθειες των πολιτών ενάντια στο «χαράτσι» έβαλαν ένα οριστικό τέλος σε όλα αυτά. Σήμερα γνωρίζουμε ότι, βάσει στοιχείων της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, ένα ποσοστό μεταξύ 30% - 40% των καταναλωτών δεν πλήρωσε το «χαράτσι». Αφενός, γιατί δεν μπορούσε και, αφετέρου, διότι πείσθηκε ότι η συλλογική αντίσταση θα είχε κάποιο αποτέλεσμα. Έτσι φτάσαμε στην τροπολογία της 1ης Φεβρουαρίου που ουσιαστικά αποσυνδέει την ηλεκτροδότηση από την πληρωμή του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. Η τροπολογία ορίζει ότι, αν δεν καταβληθεί το «χαράτσι», μετά την παρέλευση τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία λήξης πληρωμής της πρώτης δόσης, η ΔΕΗ διαγράφει τους υπόχρεους καταναλωτές ως προς το οφειλόμενο ποσό που στη συνέχεια βεβαιώνεται στις αρμόδιες Εφορίες (Δ.Ο.Υ.) Ο μηχανισμός αποστολής από τη ΔΕΗ στις Εφορίες δεν έχει καθοριστεί. Καλά διασταυρωμένες πηγές αναφέρουν ότι η σύγχυση των υπηρεσιών και των μηχανισμών της ΔΕΗ, της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και των Δ.Ο.Υ., καθώς και τα γραφειοκρατικά και νομικά προβλήματα που προκύπτουν, καθιστούν εξαιρετικά χρονοβόρα έως ανέφικτη αυτή τη διαδικασία. Η είδηση δημοσιεύτηκε εντελώς διαστρεβλωμένη στα «ψηλά» ορισμένων μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδων στις 2 Φεβρουαρίου ή αποσιωπήθηκε εντελώς.

Οι πρωτοβουλίες πολιτών που δραστηριοποιήθηκαν ενάντια στην καταβολή του Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. έθεσαν εξαρχής δύο στόχους: την αποσύνδεση της πληρωμής του από την παροχή ηλεκτροδότησης και την τελική ακύρωση της υλοποίησης του. Ο πρώτος στόχος ήταν εντέλει και ο πιο σημαντικός διότι αποτελούσε τον εκβιαστικό μοχλό για την υλοποίησή του δεύτερου στόχου. Ο στόχος αυτός κερδήθηκε πανηγυρικά. Η επιτυχία αυτή οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες: (α) στο ότι οι κινήσεις πολιτών ανήγαγαν την άρνηση πληρωμής σε σημαινόμενο αντίστασης στις πολιτικές του Μνημονίου, (β) στο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κινήσεων πολιτών δραστηριοποιήθηκαν από τα κάτω και απέφυγαν την ταύτιση με κάποιον πολιτικό χώρο, (γ) στο ότι εστίασαν μονοθεματικά τη δράση τους ενάντια στο «χαράτσι», (δ) στο ότι συνδύασαν κινηματικές πρακτικές με μέτρα θεσμικής πίεσης (εξώδικα, αγωγές, ασφαλιστικά μέτρα) και συνεργάστηκαν με φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, επιμελητήρια και δικηγορικούς συλλόγους προσφέροντας στους πιο επιφυλακτικούς συμπολίτες μας μια θεσμική κάλυψη της κινηματικής αντίστασης.

Η νίκη ενάντια στο «χαράτσι» δείχνει ότι η δράση των πολιτών έφερε χειροπιαστά θεσμικά αποτελέσματα. Απέναντι στην κατάρρευση κυβερνήσεων, κομμάτων και σχεδίων οικονομικής «σωτηρίας» αντιτάσσουμε τις δικές μας δυνατότητες. Δυνατότητες που όσο τις καλλιεργούμε τόσο πιο αποτελεσματικές γίνονται, δυνατότητες που τώρα πρέπει να αξιοποιήσουμε για την διατύπωση μιας συγκεκριμένης πρότασης κυβερνητικής εξουσίας.

*Ο Γιώργος Αγγελόπουλος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας